از فردا ماه ذی الحجه آغاز میشود و ده روز نخست این ماه، از روزهای بسیار مهم و پرفضیلت در تقویم معنوی مسلمانان به شمار م یآید. پیامبر اکرم (ص) در فضیلت این ایام فرموده اند: «هیچ روزی در طول سال وجود ندارد که عبادت و اعمال نیک در آن به اندازه این ده روز نزد خداوند محبوب باشد.»این دهه در حقیقت، امتداد همان چهل شبی است که خداوند متعال برای دیدار با حضرت موسی علی هالسلام مقرر فرموده بود. اکنون فرصت گرانب هایی فراهم شده است تا با بهره گیری از این روزهای مبارک، روح و دل خود را به پروردگار نزدیک تر کنیم و اعمال شب و روز این دهه را انجام دهید ان شاء الله که حاجت روا شوید. امروز در پارسی دی اعمال شب و روز اول ماه ذی الحجه + فضیلت اعمال دهه اول ذی الحجه را برای شما آورده ایم امیدواریم که برای شما مفید باشد و تا پایان مقاله همراه ما باشید.
همچنین ببینید: اعمال چله کلیمیه برای حاجت
اعمال روز اول ذی الحجه
روزه داری
در روایتی از امام موسی کاظم علیه السلام آمده است:
هر کس روز اول ماه ذی الحجه را روزه بگیرد، خداوند پاداش عظیمی برای او مقرر خواهد نمود.
نماز حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)
این نماز چهار رکعت است که در هر دو رکعت با یک سلام به پایان میرسد.
در هر رکعت:
یک بار سوره حمد
پنجاه مرتبه سوره توحید
پس از نماز، تسبیح حضرت فاطمه (س) گفته شود و سپس این ذکر پرمعنا قرائت گردد:
سُبْحانَ ذِی الْعِزِّ الشّامِخِ الْمُنیفِ، سُبْحانَ ذِی الْجَلالِ الْباذِخِ الْعَظیمِ،سُبْحانَ ذِی الْمُلْکِ الْفاخِرِ الْقَدیمِ، سُبْحانَ مَنْ یَری اَ ثَرَ النَّمْلَهِ فِی الصَّفا، سُبْحانَ مَنْ یَری وَقْعَ الطَّیْرِ فِی الْهَوآءِ، سُبْحانَ مَنْ هُوَ هکَذا وَلا هَکَذا غَیْرُهُ.
نماز پیش از ظهر
نیم ساعت پیش از اذان ظهر، دو رکعت نماز خوانده می شود.
در هر رکعت:
- یک مرتبه سوره حمد
- ده مرتبه سوره توحید
- ده مرتبه آیهالکرسی
- ده مرتبه سوره إنّا أنزلناه
دعای دفع شر ظالم
در صورتی که فردی از ظلم یا آزار شخصی در هراس باشد، مستحب است در این روز این ذکر را مکرر بر زبان آورد:
حَسْبی حَسْبی حَسْبی مِنْ سُؤالی، عِلْمُکَ بِحالی
مطابق حدیثی از امام کاظم علیه السلام، هر کس نه روز نخست ماه ذی الحجه را روزه بگیرد، خداوند ثواب روزه داری تمام طول عمر را برای او ثبت خواهد نمود.
اعمال شب اول ماه ذی الحجه
طریقه نماز دهه اول ذی الحجه
زمان اقامه: هر شب، میان نماز مغرب و عشاء
نحوه خواندن:
در این مدت، دو رکعت نماز اقامه می شود. در هر رکعت، ابتدا سوره حمد و سپس سوره توحید قرائت میگ ردد. پس از پایان نماز، آیه ۱۴۲ از سوره اعراف تلاوت می شود:
﴿وَ وٰاعَدْنٰا مُوسىٰ ثَلاٰثِینَ لَیْلَهً وَ أَتْمَمْنٰاهٰا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقٰاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِینَ لَیْلَهً وَ قٰالَ مُوسىٰ لِأَخِیهِ هٰارُونَ اخْلُفْنِی فِی قَوْمِی وَ أَصْلِحْ وَ لاٰ تَتَّبِعْ سَبِیلَ الْمُفْسِدِینَ﴾
ثواب و فضیلت: بر اساس روایات، کسی که این نماز را به جا آورد، در ثواب اعمال حج گزاران شریک خواهد بود.
رسول خدا صلی الله علیه و اله در اهمیت ۱۰ روز ابتدایی ذی الحجه فرمود: «مَا مِنْ أَیَّامٍ الْعَمَلُ الصَّالِحُ فِیهَا أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ أَیَّامِ الْعَشْرِ یَعْنِی عَشْرَ ذِی الْحِجَّه» یعنی، اعمال صالحِ هیچ روزی به اندازه روزهای دهگانه یعنی ۱۰ روز ابتدایی ذیا لحجه نزد خداوند عز وجل محبوب تر نیست
همچنین ببینید: نماز مضطر
اعمال دهه اول ذی الحجه
به این روایت زیبا از پیامبر اکرم (صل یالله علیه و آله) فکر کن که درباره شوق و عشق حضرت موسی (علیه السلام) به دیدار پروردگارش فرمودند: «حضرت موسی در طی آن چهل روزی که برای ملاقات با خدا رفت و آمد می کرد، از شدت شوق به دیدار پروردگار، نه چیزی خورد، نه نوشید و نه حتی خوابید.» از روز اول ذیا لحجه تا عصر روز عرفه، بعد از نماز صبح و نیز پیش از اذان مغرب، خواندن دعایی که از امام صادق (علیه السلام) نقل شده و شیخ مفید و سید بن طاووس آن را ذکر کرده اند، بسیار توصیه شده است. این دعا، یکی از دعاهای ارزشمند این ایام است که باعث نزدیکی دل انسان به خداوند و آمادگی بیشتر برای درک شب و روز عرفه میشود.
اللّٰهُمَّ هٰذِهِ الْأَیَّامُ الَّتِی فَضَّلْتَها عَلَی الْأَیَّامِ وَشَرَّفْتَها وَ قَدْ بَلَّغْتَنِیها بِمَنِّکَ وَرَحْمَتِکَ فَأَنْزِلْ عَلَیْنا مِنْ بَرَکاتِکَ، وَأَوْسِعْ عَلَیْنا فِیها مِنْ نَعْمائِکَ.
خدایا، این روزها روزهایی است که بر سایر روزها برتری و برجستگی اش دادی و به مهرورزی و رحمتت مرا به آن ها رساندی، برکاتت را بر ما فرو فرست و از نعمت هایت در این روزها بر ما وسعت ده.
اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَهْدِیَنا فِیها لِسَبِیلِ الْهُدیٰ وَالْعَفافِ وَالْغِنیٰ وَالْعَمَلِ فِیها بِما تُحِبُّ وَتَرْضیٰ.
خدایا از تو می خواهم بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و ما را در این روزها به راه هدایت و پاک دامنی و بی نیازی و عمل در آن ها به آنچه می پسندی و خشنود می شوی هدایت کنی،
اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ یَا مَوْضِعَ کُلِّ شَکْویٰ، وَیَا سامِعَ کُلِّ نَجْویٰ، وَیَا شاهِدَ کُلِّ مَلَاً، وَیَا عالِمَ کُلِّ خَفِیَّهٍ، أَنْ تُصَلِّیَ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَکْشِفَ عَنَّا فِیهَا الْبَلاءَ، وَتَسْتَجِیبَ لَنا فِیهَا الدُّعاءَ، وَتُقَوِّیَنا فِیها وَتُعِینَنا وَتُوَفِّقَنا فِیها لِما تُحِبُّ رَبَّنا وَتَرْضیٰ وَعَلَیٰ مَا افْتَرَضْتَ عَلَیْنا مِنْ طاعَتِکَ وَطاعَهِ رَسُولِکَ وَأَهْلِ وِلایَتِکَ؛
خدایا از تو می خواهم، ای جایگاه هر شکایت و ای شنوای هر رازونیاز و ای حاضر در هر جمع و ای دانای هر نهان که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و در این روزها بلا را از ما برگردانی و دعایمان را مستجاب کنی و نیرویمان دهی و یاری مان کنی و به آنچه ای پروردگار ما دوست داری و خشنود می شوی موفّقمان بداری و بر اموری که از طاعتت و طاعت رسولت و اهل ولایتت بر ما واجب نمودی توفیقمان دهی؛
اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَهَبَ لَنا فِیهَا الرِّضا إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعاءِ، وَلَا تَحْرِمْنا خَیْرَ مَا تُنْزِلُ فِیها مِنَ السَّماءِ، وَطَهِّرْنا مِنَ الذُّنُوبِ یَا عَلّامَ الْغُیُوبِ، وَأَوْجِبْ لَنا فِیها دارَ الْخُلُودِ.
خدایا، از تو می خواهم ای مهربان ترین مهربانان که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و خشنودی خود را در این روزها به ما ارزانی داری که به یقین تو شنوای دعایی و از خیری که در این ایام از عالم بالا نازل می کنی ما را محروم مساز و از گناهان ما را پاک کن، ای دانای نهان ها و در این روزها خانه جاودان را بر ما واجب گردان.
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَلَا تَتْرُکْ لَنا فِیها ذَنْباً إِلّا غَفَرْتَهُ، وَلَا هَمّاً إِلّا فَرَّجْتَهُ، وَلَا دَیْناً إِلّا قَضَیْتَهُ، وَلَا غائِباً إِلّا أَدَّیْتَهُ، وَلَا حاجَهً مِنْ حَوائِجِ الدُّنْیا وَالْآخِرَهِ إِلّا سَهَّلْتَها وَیَسَّرْتَها، إِنَّکَ عَلَیٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ.
خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و گناهی را برای ما باقی مگذار جز آنکه ببخشی و نه اندوهی جز آنکه برطرف کنی و نه قرضی جز آنکه بپردازی و نه غایبی جز آنکه به ما برسانی و نه حاجتی از حاجات دنیا و آخرت جز آنکه هموار و آسان کنی، به یقین تو بر هر کاری توانایی.
اللّٰهُمَّ یَا عالِمَ الْخَفِیَّاتِ، یَا راحِمَ الْعَبَراتِ، یَا مُجِیبَ الدَّعَواتِ، یَا رَبَّ الْأَرَضِینَ وَالسَّماواتِ، یَا مَنْ لَاتَتَشابَهُ عَلَیْهِ الْأَصْواتُ، صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنا فِیها مِنْ عُتَقائِکَ وَطُلَقائِکَ مِنَ النَّارِ، وَ الْفائِزِینَ بِجَنَّتِکَ وَ النَّاجِینَ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، وَصَلَّی اللّٰهُ عَلَیٰ سَیِّدِنا مُحَمَّدٍ وَآلِهِ أَجْمَعِینَ.
خدایا ای دانای نهان، ای رحم کننده به اشک های روان، ای اجابت کننده دعاها، ای پروردگار زمین ها و آسمان ها، ای آن که صداها بر او اشتباه نشود، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و ما را در این روزها از آزادشدگان و رهاشده های از آتش و رسیدگان به بهشت و از نجات یافتگان قرار ده، به مهربانی ات ای مهربان ترین مهربانان و درود خدا بر آقایمان محمّد و همه اهل بیتش.
چهارم: در هر روز این دهه این تهلیلات را که از امیرالمؤمنین (علیه السلام) با ثواب بسیار روایت شده بخوان؛ و اگر روزی «ده مرتبه» بخوانی بهتر است:
لَا إِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ عَدَدَ اللَّیالِی وَالدُّهُورِ، لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ عَدَدَ أَمْواجِ الْبُحُورِ، لَا إِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ وَ رَحْمَتُهُ خَیْرٌ مِمّا یَجْمَعُونَ، لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ عَدَدَ الشَّوْکِ وَالشَّجَرِ، لَا إِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ عَدَدَ الشَّعْرِ وَالْوَبَرِ، لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ عَدَدَ الْحَجَرِ وَالْمَدَرِ، لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ عَدَدَ لَمْحِ الْعُیُونِ، لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ فِی اللَّیْلِ إِذا عَسْعَسَ، وَالصُّبْحِ إِذا تَنَفَّسَ، لَا إِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ عَدَدَ الرِّیاحِ فِی الْبَرارِی وَالصُّخُورِ، لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ مِنَ الْیَوْمِ إِلیٰ یَوْمِ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ.
معبودی جز خدا نیست به شمار شب ها و روزگاران، معبودی جز خدا نیست به شمار امواج دریاها، معبودی جز خدا نیست و رحمت او از آنچه گرد می آورند بهتر است، معبودی جز خدا نیست، به شمار خارها و درختان، معبودی جز خدا نیست به شمار موها و کرک ها، معبودی جز خدا نیست به شمار سنگ ها و کلوخ ها، معبودی جز خدا نیست به شمار بهم خوردن پلک ها، معبودی جز خدا نیست در شب، چون با سیاهی اش پشت کند و صبح هنگامی که می دمد، معبودی جز خدا نیست به شمار بادها در صحراها و کوه ها، معبودی جز خدا نیست از امروز تا روز دمیده شدن در صور.
همچنین ببینید: دعا برای پیدا شدن طلا
ذکر دعا دهه اول ذی الحجه
در هر روز از این دهه، این ذکر را به نقل از امیر مؤمنان (ع) بخوانید،اگر روزی ده مرتبه بخوانی بهتر است:
لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ عَدَدَ اللَّیَالِی وَالدُّهُورِ
لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ عَدَدَ أَمْوَاجِ الْبُحُورِ
لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَرَحْمَتُهُ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ
لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ عَدَدَ الشَّوْکِ وَالشَّجَرِ
لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ عَدَدَ الشَّعْرِ وَالْوَبَرِ
لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ عَدَدَ الْحَجَرِ وَالْمَدَرِ
لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ عَدَدَ لَمْحِ الْعُیُونِ
لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ فِی اللَّیْلِ إِذَا عَسْعَسَ وَالصُّبْحِ إِذَا تَنَفَّسَ
لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ عَدَدَ الرِّیَاحِ فِی الْبَرَارِی وَالصُّحْرُورِ
لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ مِنَ الْیَوْمِ إِلَى یَوْمٍ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ
پنج دعای ویژه دهه اول ذی الحجه
امام باقر (علیه السلام) فرمودند: خداوند این پنج دعا را به وسیله جبرئیل برای حضرت عیسی (علیه السلام) هدیه فرستاد تا در ایام این دهه، آن ها را بخواند. آن پنج دعا چنین است:
أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ، بِیَدِهِ الْخَیْرُ، وَهُوَ عَلَىٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ.
أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ، وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ، أَحَدًا صَمَدًا، لَمْ یَتَّخِذْ صَاحِبَهً وَلَا وَلَدًا.
أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ، وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ، أَحَدًا صَمَدًا، لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوًا أَحَدٌ.
أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ، وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ، وَلَهُ الْحَمْدُ، یُحْیِی وَیُمِیتُ، وَهُوَ حَیٌّ لَا یَمُوتُ، بِیَدِهِ الْخَیْرُ، وَهُوَ عَلَىٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ.
حَسْبِیَ اللّٰهُ وَکَفَىٰ، سَمِعَ اللّٰهُ لِمَنْ دَعَاهُ، لَیْسَ وَرَاءَ اللّٰهُ مُنْتَهَى، أَشْهَدُهُ بِمَا دَعَاهُ أَبْرَأُ مِمَّنْ تَبَرَّأَ، وَأَنَّ اللّٰهَ الْآخِرَهَ وَالْأُولَى.
فضیلت های ماه ذی الحجه
ماه ذی الحجه، آخرین ماه سال قمری، یکی از پربرکت ترین ماه ها در تقویم اسلامی است. وقتی این ماه شروع می شد، بزرگان دین به ویژه به ده روز اول آن توجه زیادی داشتند و وقت بیشتری برای عبادت میگ ذاشتند.در قرآن، در سوره والفجر، به شبهای ده گانه قسم خورده شده و در روایات آمده که این شب ها همان ده شب اول ذی الحجه هستند. این سوگند نشان دهنده اهمیت بالای این روزهاست.در سوره حج هم، خداوند در مورد حج صحبت م یکند و ازایام معلومات یاد میکند. طبق روایات، منظور از این ایام هم ده روز اول ذیالحجه است که باید در آن زیاد به یاد خدا باشیم.پیامبر اکرم (ص) هم فرمودند: «هیچ روزی در سال نیست که عبادت و کار نیک در آن به اندازه این ده روز فضیلت داشته باشد.
علاوه بر این ها، ماه ذی الحجه حال و هوای خاصی دارد، چون زائران خانه خدا در همین روزها در مراسم حج شرکت می کنند. چه آن هایی که خودشان در حج هستند و چه کسانی که فقط دلشان با آنهاست، همه می توانند از این حال معنوی بهرهمند شوند.همچنین، در این ماه دو عید مهم داریم: عید قربان و عید غدیر. روز عرفه و دعای زیبای امام حسین (ع) در این روز هم حال و هوای ویژه ای دارد.پس خوب است که ما هم از این فرصت معنوی استفاده کنیم، بیشتر به خودمان رسیدگی کنیم، از گناهان دور شویم و سعی کنیم به خدا نزدیکتر بشویم.
همچنین ببینید: دعا برای رفع خواب بد حضرت زهرا
وقایع مهم ماه ذی الحجه
روز ششم: ازدواج حضرت فاطمه زهرا (س) با امیرالمؤمنین علی (ع) در سال دوم هجری
روز هفتم: شهادت امام محمدباقر (ع) در سال ۱۱۴ هجری
روز هشتم: روز ترویه، حرکت حاجیان از مکه
روز نهم: روز عرفه، روز دعا و نیایش
روز دهم: عید قربان، روز بزرگ بندگی و قربانی
روز هجدهم: عید غدیر، روزی که پیامبر اکرم (ص) حضرت علی (ع) را به عنوان جانشین خود معرفی کرد (سال دهم هجری)
روز هجدهم: کشته شدن عثمان بن عفان، خلیفه سوم (سال ۳۵ هجری)
روز بیست و چهارم: روز مباهله پیامبر (ص) با مسیحیان نجران
روز بیست و پنجم: بیعت مردم با حضرت علی (ع) و آغاز خلافت ظاهری ایشان (سال ۳۵ هجری)
نتیجه گیری
ماه ذی الحجه یکی از ماه های بسیار محبوب است زیرا بعد این ماه محرم و صفر می آید، شما می توانید در شب و روز و دهه اول این ماه اعمال خاص آن را برای حاجت روایی انجام دهید.