شب های قدر از مهم ترین شب های سال در فرهنگ اسلامی هستند که با اعمال و نماز های خاصی همراه اند. این نما زها به دو دسته تقسیم می شوند: نماز هایی که مختص شب خاصی هستند و باید در همان شب خوانده شوند و نماز هایی که در هر سه شب قدر (نوزدهم، بیست‌ویکم و بیست‌وسوم ماه رمضان) قابل انجام اند. در این مقاله، به بررسی اصلی ترین نماز ای شب قدر، تعداد رکعات و نحوه خواندن آن‌ها می پردازیم.
نماز مشترک شب قدر (نماز هفت قل هو الله)
یکی از برجسته رین نمازهای مستحبی شب های قدر، نماز هفت قل هو الله است که خواندن آن در این شب ها بسیار سفارش شده است. این نماز دو رکعت دارد و به این صورت خوانده می شود: در هر رکعت پس از سوره حمد، سوره توحید (قل هو الله احد) هفت بار تکرار می شود. پس از پایان نماز، باید ۷۰ مرتبه ذکر «استغفر الله و اتوب الیه» گفته شود.
شیخ عباس قمی در کتاب مفاتیح‌الجنان این نماز را از علامه مجلسی نقل کرده است. علامه مجلسی نیز در زادالمعاد، بدون ذکر سند، از پیامبر اکرم (ص) حدیثی آورده که فضیلت این نماز را چنین توصیف می کند: هر کس این نماز را بخواند و ذکر استغفار را ۷۰ بار تکرار کند، خداوند او و والدینش را می آمرزد، فرشتگانی را مامور ثبت حسناتش تا سال آینده می‌ک ند، و در بهشت برایش درختان و قصرهایی با نهرهای جاری آماده می سازد که این نعمت ها را پیش از مرگش مشاهده خواهد کرد.
جدول نماز مشترک شب قدر (هفت قل هو الله):
| تعداد رکعات | نحوه خواندن در هر رکعت | ذکر پس از نماز |
|---|---|---|
| ۲ رکعت | پس از حمد، ۷ بار سوره توحید | ۷۰ بار «استغفر الله و اتوب الیه» |
زمان نماز: از بعداز اذان مغرب تا قبل از اذان صبح ، روزهای قدر که میشه چهارشنبه جمعه و یکشنبه.
نماز صد رکعتی شب های قدر
یکی دیگر از اعمال اصلی شب های قدر، خواندن صد رکعت نماز است که به صورت ۵۰ نماز دو رکعتی به نیت شب قدر انجام می شود. در این نماز، مستحب است پس از سوره حمد در هر رکعت، سوره توحید یک بار خوانده شود. اما برای فضیلت بیشتر، می‌توان در هر رکعت پس از حمد، سوره توحید را ۱۰ بار تکرار کرد.
اگر کسی به هر دلیلی نتواند این صد رکعت را بخواند، می تواند به جای آن، شش روز از نماز های قضای خود را به جا آورد. این کار از ظهر روز اول شروع شده و تا عشای روز ششم (به مدت سه شب، مجموعاً ۳۰۰ رکعت) ادامه می یابد.
جدول نماز صد رکعتی شب های قدر:
| تعداد رکعات | نحوه خواندن در هر رکعت | جایگزین |
|---|---|---|
| ۱۰۰ رکعت (۵۰ نماز دو رکعتی) | پس از حمد، ۱ یا ۱۰ بار سوره توحید | ۶ روز نماز قضا (از ظهر روز اول تا عشای روز ششم) |
سایر نمازهای دو رکعتی شب‌های قدر
علاوه بر نماز های اصلی، چند نماز دو رکعتی دیگر نیز برای شب های قدر توصیه شده اند که هر کدام نیت و دعای خاصی دارند:
- نماز برای سلامتی امام زمان (عج):
دو رکعت به نیت سلامتی و تعجیل در ظهور حضرت مهدی (عج). - نماز برای درگذشتگان:
دو رکعت برای شادی روح درگذشتگان و اسیران خاک، همراه با ۲۵ بار ذکر «اللهم اغفرلی لجمیع المومنین و المومنات و المسلمین و المسلمات». - نماز تقدیم به اهل بیت (ص):
دو رکعت به نیت اهل بیت پیامبر (ص) و خواندن دعای توسل پس از آن. - نماز حضرت زهرا (س):
دو رکعت که در رکعت اول پس از حمد، سوره قدر ۱۰۰ بار و در رکعت دوم پس از حمد، سوره توحید ۱۰۰ بار خوانده میشود.
جدول سایر نمازهای دو رکعتی شب‌های قدر:
| نوع نماز | تعداد رکعات | نحوه خواندن در هر رکعت | ذکر یا دعای پس از نماز |
|---|---|---|---|
| سلامتی امام زمان (عج) | ۲ رکعت | مانند نماز صبح | – |
| شادی روح درگذشتگان | ۲ رکعت | مانند نماز صبح | ۲۵ بار «اللهم اغفرلی لجمیع المومنین و المومنات…» |
| تقدیم به اهل بیت (ص) | ۲ رکعت | مانند نماز صبح | دعای توسل |
| حضرت زهرا (س) | ۲ رکعت | رکعت اول: پس از حمد ۱۰۰ بار سوره قدر<br>رکعت دوم: پس از حمد ۱۰۰ بار سوره توحید | – |
با انجام این نمازها در شب های قدر، می توانید از فضیلت و برکات این شب های مبارک بهره‌مند شوید. انتخاب هر یک از این اعمال بستگی به نیت و توان شما دارد، اما همه آن ها راهی برای تقرب به خداوند هستند.
نماز شب قدر چه ساعتی خوانده میشود؟
زمان دقیق خواندن نماز های شب قدر به منابع دینی و فقهی مختلف بستگی دارد، اما به طور کلی، این نمازها در شب های نوزدهم، بیست‌ویکم و بیست‌وسوم ماه رمضان، پس از نماز مغرب و عشا و در طول شب تا پیش از طلوع فجر انجام می شوند. بهترین زمان برای خواندن این نمازها، ساعات ساکت و آرام شب، به ویژه در نیمه‌شب یا ساعاتی نزدیک به سحر است، زیرا این زما ن‌ها برای عبادت و دعا بسیار مستحب و مورد تاکید قرار گرفت ه‌اند.
بر اساس توصیه های دینی، بهتر است فرد پس از انجام نوافل مغرب و عشا، به خواندن این نمازه ای مستحبی بپردازد و در صورت امکان، بخشی از شب را به عبادت و دعا اختصاص دهد. با این حال، زمان دقیق آن انعطاف پذیر است و به شرایط و آمادگی شخصی بستگی دارد، به شرطی که در محدوده شب (از غروب تا طلوع فجر) انجام شود.