شرف الشمس یکی از موضوعاتی است که در سال های اخیر در میان مردم ایران ب ه‌ویژه در روز ۱۹ فروردین مورد توجه قرار گرفته است. این اصطلاح به دعایی خاص اشاره دارد که معمولا بر روی سنگ عقیق زرد حکاکی می شود و به باور برخی، خواصی مانند افزایش رزق و روزی، دفع بلا و گشایش امور دارد. در این مقاله، نظرات چهار تن از مراجع برجسته تقلید شیعه، یعنی آیت الله بهجت، آیت الله خامنه ای، آیت الله سیستانی و آیت الله مکارم شیرازی را در مورد شرف‌الشمس بررسی می کنیم.
همچنین ببینید: روز شرف الشمس ۱۴۰۴ چه روزی است؟
نظر آیت الله بهجت درباره شرف الشمس
آیت الله محمدتقی بهجت، یکی از عرفا و مراجع برجسته شیعه، به طور مستقیم و صریح در مورد شرف الشمس اظهارنظر مشخصی که در منابع معتبر ثبت شده باشد، ارائه نکرده‌اند. با این حال، در برخی نقل‌قول ها و سایت ها ادعا شده که ایشان به خواص دعا ها و استفاده از سنگ های خاص مانند عقیق اعتقاد داشته‌ا ند. به عنوان مثال، آیت الله بهجت در بیانات خود درباره دعا فرموده اند که هر دعایی مانند میوه ای است که خواص خاص خود را دارد. اما هیچ سند معتبری وجود ندارد که نشان دهد ایشان شرف الشمس را به‌طور خاص تایید یا رد کرده باشند. از آنجا که ایشان بر استفاده از ادعیه ماثور و روایات معتبر تاکید داشتند، به نظر می‌رسد اگر شرف الشمس در روایات معتبر نیامده باشد، مورد تأیید صریح ایشان نبوده است. فقدان استفتاء مستقیم از ایشان در این موضوع نیز این احتمال را تقویت می‌کند که شرف الشمس از نظر ایشان جزو امور مستند دینی محسوب نمی شده است.
نظر آیت الله خامنه‌ای درباره شرف الشمس
آی ت‌الله سید علی خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی ایران، نیز ب ه‌طور خاص و مستقیم درباره شرف‌الشمس فتوایی صادر نکرده‌اند. با این حال، در پاسخ به استفتائاتی که از دفتر ایشان در مورد دعاها و حرزها دریافت شده، تأکید بر استفاده از دعاهای مأثور و منقول از اهل‌بیت (ع) دیده م ی‌شود. از آنجا که شرف الشمس در متون معتبر روایی ذکر نشده و بیشتر ریشه در علوم غریبه و باور های عامه دارد، به نظر می‌رسد که از دیدگاه ایشان، این موضوع فاقد اعتبار شرعی باشد، مگر اینکه به عنوان یک دعای کلی و بدون نسبت دادن به معصومین (ع) استفاده شود. دفتر استفتائات ایشان معمولا در چنین مواردی توصیه می کند که به جای تکیه بر امور غیرمستند، از قرآن و دعا های معتبر استفاده شود.
نظر آیت الله سیستانی درباره شرف الشمس
آیت الله العظمی سید علی سیستانی، از مراجع برجسته شیعه در نجف، نیز در مورد شرف الشمس اظهارنظر صریحی ندارند که به صورت رسمی منتشر شده باشد. با توجه به رویکرد ایشان که معمولا بر احتیاط در مسائل شرعی و پرهیز از امور بدون سند معتبر تاکید دارد، می توان استنباط کرد که شرف الشمس از نظر ایشان فاقد پشتوانه روایی است. در استفتائات کلی درباره دعا ها و حرزها، دفتر ایشان استفاده از دعا های منقول از اهل‌بیت (ع) را مجاز می‌داند، اما شرف‌الشمس به دلیل عدم وجود در متون معتبر، به احتمال زیاد مورد تایید ایشان نیست. برخی از منابع غیررسمی نقل کرده اند که ایشان این موضوع را به علوم غریبه مرتبط می دانند که از حوزه احکام شرعی خارج است.
نظر آیت الله مکارم شیرازی درباره شرف الشمس
آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی نظر صریح‌تری در مورد شرف‌الشمس دارند. در پاسخ به استفتائی که از ایشان درباره اعتبار حرز شرف‌الشمس پرسیده شده، ایشان فرموده‌اند: «انگشتر و حرز شرف الشمس در روایات معتبر نیامده است و اعتباری ندارد. سزاوار است مؤمنین برای حفظ خود از آیات و روایاتی که از معصومین علیهم‌السلام در کتب معتبر وارد شده است، استفاده نمایند.» این دیدگاه نشان دهنده عدم تایید شرف‌الشمس از منظر شرعی است و تاکید بر پرهیز از تکیه بر امور بدون پشتوانه دینی دارد. آیت‌الله مکارم همچنین در جای دیگری اشاره کرده‌اند که نوشتن اشکال مبهم بر کاغذ زرد در روز ۱۹ فروردین و نسبت دادن آثار فراوان به آن، پایه و اساس شرعی ندارد.
نتیجه گیری
بررسی نظرات این چهار مرجع تقلید نشان می‌دهد که شرف‌الشمس به عنوان یک موضوع دینی معتبر، مورد تایید صریح هیچ‌یک از این بزرگان نیست. آیت الله بهجت و آیت الله خامنه ای به طور مستقیم اظهارنظر نکرده‌اند، اما تأکیدشان بر دعا های ماثور این احتمال را تقویت می‌کند که شرف‌الشمس را تأیید نمی‌کنند. آیت الله سیستانی نیز با رویکرد محتاطانه خود، به احتمال زیاد آن را فاقد اعتبار می دانند. در مقابل، آیت‌الله مکارم شیرازی به صراحت آن را رد کرده و بر استفاده از منابع معتبر دینی تأکید دارند. بنابراین، افرادی که به دنبال استفاده از شرف الشمس هستند، بهتر است با توجه به نظر مرجع تقلید خود عمل کنند و به جای تکیه بر چنین موضوعاتی، از دعاها و آیات قرآنی بهره ببرند.