آیا خود ارضایی روزه را باطل می کند؟ احکام خود ارضایی برای زنان و مردان در شیعه، اهل سنت و نظر رهبر
خود ارضایی یا استمنا یکی از موضوعات مهم در احکام اسلامی است که سوالات زیادی را در میان مسلمانان، ب ه‌ویژه در ماه رمضان، به وجود م ی‌آورد. این عمل از نظر فقهی در میان مذاهب شیعه و سنی مورد بررسی قرار گرفته و احکام متفاوتی برای آن بیان شده است. در این مقاله، به این پرسش پاسخ می دهیم که آیا خود ارضایی روزه را باطل می کند و تفاوت احکام آن برای زنان و مردان اهل شیعه و سنت چیست. همچنین در بخش پایانی، حکم خود ارضایی در ماه رمضان از دیدگاه رهبر انقلاب اسلامی، آیت الله خامنه‌ای، بیان خواهد شد.
همچنین ببینید: غسل جنابت در ماه رمضان| هرچه باید قبل از روزه بدانید
خود ارضایی چیست؟
خود ارضایی یا استمنا به عملی گفته می شود که فرد به صورت عمدی و بدون آمیزش جنسی با همسر، اقدام به تحریک خود کند تا منی از او خارج شود. این عمل در فقه اسلامی به عنوان یک موضوع حرام شناخته شده و آثار شرعی متعددی از جمله بطلان روزه و وجوب غسل جنابت را به دنبال دارد.
خود ارضایی و بطلان روزه از نظر شیعه
در فقه شیعه، خود ارضایی به طور کلی حرام است و از گناهان کبیره محسوب می شود. اگر این عمل در حال روزه داری انجام شود، روزه را باطل می کند. این حکم برای زنان و مردان یکسان است و تفاوتی ندارد. بر اساس نظر اکثر مراجع تقلید شیعه، مانند آیت الله سیستانی و آیت‌ا لله مکارم شیرازی، اگر فردی در ماه رمضان خود ارضایی کند و منی از او خارج شود، روزه اش باطل می شود و علاوه بر قضای آن روز، کفاره نیز بر او واجب می گردد.
جزئیات حکم در شیعه
- در صورت جهل به حکم: اگر فرد نداند که خود ارضایی روزه را باطل می کند و در جهل خود معذور باشد (یعنی امکان یادگیری نداشته باشد)، روزه اش صحیح است.
- خروج منی بدون قصد: اگر فرد کاری کند که مطمئن باشد منی خارج نمی شود، اما به طور غی رارادی منی خارج شود، روزه اش باطل نمی شود.
- کفاره: در صورتی که فرد با علم به حرمت و بطلان روزه این عمل را انجام دهد، علاوه بر قضا، کفاره نیز واجب است. کفاره در شیعه معمولا شامل اطعام ۶۰ فقیر (هر کدام ۷۵۰ گرم طعام) یا گرفتن ۶۰ روز روزه است. برخی مراجع، در صورت انجام خود ارضایی به عنوان یک عمل حرام، کفاره جمع (آزاد کردن بنده، ۶۰ روز روزه، و اطعام ۶۰ فقیر) را واجب می‌دانند.
تفاوت زن و مرد در شیعه
از نظر فقه شیعه، حکم خود ارضایی برای زنان و مردان یکسان است. اگر زنی در حال روزه‌داری خود ارضایی کند و به انزال برسد، روزه اش باطل می‌شود و احکام مشابه مردان بر او جاری است.
خود ارضایی و بطلان روزه از نظر اهل سنت
در میان اهل سنت نیز خود ارضایی عملی حرام تلقی می‌شود و اکثر فقهای اهل سنت، از جمله حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی، آن را گناه می دانند. در مورد بطلان روزه، نظر واحدی وجود دارد که خود ارضایی در هنگام روزه‌داری، روزه را باطل می کند.
جزئیات حکم در اهل سنت
- بطلان روزه: اگر فرد در طول روز ماه رمضان خود ارضایی کند و منی خارج شود، روزه اش باطل است و باید آن روز را قضا کند.
- کفاره: در برخی مذاهب اهل سنت، مانند حنبلی ها، علاوه بر قضا، کفاره نیز واجب است که معمولا شامل دو ماه روزه متوالی است. اما در مذهب حنفی و مالکی، تنها قضای روزه واجب است و کفاره ای ذکر نشده، مگر در موارد خاص مانند شکستن عمدی روزه با آمیزش.
- ادامه امساک: اهل سنت معتقدند که اگر روزه با خود ارضایی باطل شود، فرد باید تا پایان روز (اذان مغرب) از خوردن و آشامیدن پرهیز کند.
تفاوت زن و مرد در اهل سنت
مانند شیعه، در فقه اهل سنت نیز تفاوتی بین زنان و مردان در این حکم وجود ندارد. خود ارضایی برای هر دو جنس روزه را باطل می کند و احکام یکسانی دارد.
همچنین ببیند: بهترین افطاری برای لاغری و افطاری سالم
مقایسه شیعه و سنت
- حرمت عمل: هر دو مذهب خود ارضایی را حرام می دانند.
- بطلان روزه: در هر دو، خود ارضایی روزه را باطل می کند.
- کفاره: شیعه در برخی موارد کفاره جمع را واجب می‌داند، در حالی که اهل سنت معمولا کفاره را به دو ماه روزه محدود می کنند یا تنها قضا را کافی می دانند.
- جهل به حکم: شیعه برای فرد جاهل معذور روزه را صحیح م ی‌داند، اما در اهل سنت این موضوع کمتر مورد توجه قرار گرفته و بطلان روزه قطعی است.
حکم خود ارضایی در ماه رمضان از دیدگاه رهبر انقلاب (آیت‌الله خامنه‌ای)
بر اساس فتوای حضرت آیت الله خامنه‌ای، خود ارضایی در ماه رمضان روزه را باطل میکند. ایشان فرموده‌اند:
- اگر فردی در حال روزه داری به صورت عمدی خود ارضایی کند و منی از او خارج شود، روزه‌اش باطل است و باید قضای آن روز را به جا آورد.
- در صورتی که فرد به این عمل آگاهی داشته و عمدا روزه را با این کار حرام باطل کند، علاوه بر قضا، کفاره عمد (اطعام ۶۰ فقیر یا ۶۰ روز روزه) نیز بر او واجب می شود.
- اگر خروج منی غیرعمدی باشد (مثلا در خواب یا بدون قصد)، روزه باطل نم ی‌شود و کفاره‌ای ندارد.
- آیت الله خامنه‌ای احتیاط مستحب را در پرداخت کفاره جمع (در صورت امکان) توصیه کرده‌ا ند، اما وجوب آن را تنها به کفاره عمد محدود کرده اند.
نتیجه گیری
خود ارضایی در هر دو مذهب شیعه و سنی روزه را باطل می کند و برای زنان و مردان احکام یکسانی دارد. در شیعه، بسته به شرایط، ممکن است کفاره سنگین تری (کفاره جمع) واجب شود، در حالی که اهل سنت معمولا قضا و در برخی موارد کفاره دو ماهه را کافی می دانند. از دیدگاه رهبر انقلاب، این عمل در ماه رمضان علاوه بر قضا، کفاره عمد را نیز به دنبال دارد، مگر اینکه غیرعمدی باشد. برای دوری از این گناه، توصیه می شود افراد به ازدواج یا روزه گرفتن روی آورند و از محرک‌های شهوانی پرهیز کنند.