ماه رمضان، ماهی پر از برکت و معنویت، برای بسیاری از ما فرصتی است تا با عبادت و روزه داری به خدا نزدیک تر شویم. اما گاهی زندگی روزمره و نیاز به سفر، سوالاتی را در ذهنمان ایجاد می کند: آیا می توانیم در این ماه سفر کنیم؟ اگر مسافر شدیم، تکلیف روزه مان چه می شود؟ این موضوع برای بسیاری از افراد، به ویژه کسانی که در ماه رمضان مجبور به سفر های کوتاه یا بلند هستند، اهمیت زیادی دارد. در این مطلب، به طور ساده و روان به احکام شرعی مسافرت و روزه داری در این ماه می پردازیم تا ابهاماتتان برطرف شود و با خیال راحت به عبادت و برنامه هایتان برسید.
همچنین ببینید: حکم خود ارضایی در ماه رمضان بعد از افطار
حکم مسافرت در ماه رمضان (روزه) از نظر خامنه ای، سیستانی، مکارم
نظر آیت الله خامنه ای
طبق فتوای آیت الله خامنه‌ای، مسافرت در ماه رمضان اشکال شرعی ندارد و جایز است. اما اگر این سفر به قصد فرار از روزه باشد، مکروه است. در مورد روزه مسافر، اگر فرد در حال سفر باشد و شرایط مسافر شرعی (مانند طی مسافت شرعی و خروج قبل از ظهر) را داشته باشد، روزه بر او واجب نیست و باید قضای آن را به جا آورد. اما اگر شغلش مسافرت باشد یا قصد اقامت ده روز در مقصد داشته باشد، باید روزه بگیرد.
نظر آیت الله سیستانی
آیت الله سیستانی نیز مسافرت در ماه رمضان را جایز می دانند، ولی معتقدند که به‌ط ور کلی سفر در این ماه مکروه است، حتی اگر برای فرار از روزه نباشد، مگر اینکه برای حج، عمره یا ضرورتی خاص باشد. در مورد روزه، مسافری که نمازش شکسته است، نباید روزه بگیرد و قضای آن واجب است. اما اگر شغلش سفر باشد یا قصد اقامت ده روز کند، روزه بر او واجب می شود.
نظر آیت الله مکارم شیرازی
آیت الله مکارم شیرازی می فرمایند که مسافرت در ماه رمضان حرام نیست، ولی اگر برای فرار از روزه باشد، مکروه است. در مورد روزه مسافر، اگر فرد مسافت شرعی (حدود ۲۱.۵ کیلومتر) را طی کند و هنگام ظهر در وطن یا جایی که قصد اقامت ده روز دارد نباشد، روزه بر او واجب نیست و باید بعدا قضا کند. اما در صورتی که شغلش مسافرت باشد یا قصد اقامت ده روز کند، باید روزه بگیرد.
سوال و جواب ها
۱. حکم شرعی مسافرت در ماه رمضان چیست؟
مسافرت در ماه رمضان از نظر شرعی هیچ منعی ندارد و کاملا جایز است. با این حال، مراجع تقلید نظرات متفاوتی درباره کراهت آن دارند. مثلا آیت الله خامنه ای و مکارم شیرازی آن را تنها در صورتی که برای فرار از روزه باشد مکروه می دانند، اما آیت الله سیستانی معتقدند که به طور کلی سفر در این ماه مکروه است، مگر برای اهداف مهم مثل حج یا ضرورت. پس اگر قصد سفر دارید، نگران حرام بودنش نباشید، فقط نیت سفرتان را در نظر بگیرید.
همچنین ببینید: حکم سیگار کشیدن روزه دار سیستانی
۲. روزه مسافر کمتر از ده روز چه حکمی دارد؟
اگر در ماه رمضان به سفری بروید که کمتر از ده روز طول بکشد و مسافت شرعی (حدود ۴۳ کیلومتر رفت‌وبرگشت) را طی کنید، طبق نظر همه مراجع، روزه بر شما واجب نیست. در این حالت، نمازتان شکسته می شود و باید روز ه‌های ازدست رفته را بعد از ماه رمضان قضا کنید. اما اگر قصد اقامت ده روز یا بیشتر داشته باشید، یا شغلتان سفر باشد (مثل راننده‌ها)، باید روزه بگیرید.
۳. روزه مسافر در ماه رمضان به چه شرایطی بستگی دارد؟
حکم روزه در سفر به چند عامل بستگی دارد:
مسافت سفر: اگر مسافت رفت وبرگشت کمتر از ۸ فرسخ (حدود ۴۳ کیلومتر) باشد، شما مسافر شرعی نیستید و باید روزه بگیرید.
زمان خروج: اگر قبل از ظهر از وطن خارج شوید و به حد ترخص (جایی که اذان شهر شنیده نشود) برسید، روزه‌تان باطل می‌شود. اما اگر بعد از ظهر سفر کنید، روزه‌تان صحیح است.
قصد اقامت: اگر در مقصد قصد ماندن ده روز یا بیشتر کنید، باید روزه بگیرید و نمازتان هم تمام است.
شغل: اگر شغلتان سفر باشد (مثل خلبان یا راننده)، روزه در سفر واجب است.
این شرایط به شما کمک می‌کند تا تکلیفتان را دقیق بدانید.
۴. اگر روزه دار بعد از ظهر مسافرت کند، روزه اش چگونه است؟
اگر روزه‌دار بعد از ظهر (بعد از اذان ظهر) به سفر برود، طبق نظر اکثر مراجع، از جمله خامنه ای، سیستانی و مکارم، روزه اش صحیح است و باید آن را کامل کند. دلیلش این است که او روزه را در حالت غیر مسافر شروع کرده و خروج بعد از ظهر تاثیری بر روزه ندارد. فقط باید حواستان باشد که در سفر، مبطلات روزه را رعایت کنید تا روزه تان باطل نشود.
همچنین ببینید: حکم استحاضه قلیله برای روزه گرفتن
۵. حکم روزه کسی که در ماه رمضان به روستایش برود و کمتر از ده روز بماند چیست؟
اگر در ماه رمضان به روستایتان بروید و کمتر از ده روز بمانید:
- روستا وطن اصلی نیست و مسافت شرعی (حدود ۲۱.۵ کیلومتر) دارد:
قبل از ظهر بروید: روزه واجب نیست، باید قضا کنید.
بعد از ظهر بروید: روزه صحیح است، کامل کنید.
- روستا وطن اصلی است:
باید روزه بگیرید، حتی اگر کمتر از ده روز بمانید.
۶. وقتی یقین داریم که مسافرت ما فقط یک هفته طول میکشد روزه ما چه حکمی دارد؟
وقتی یقین دارید که مسافرتتان در ماه رمضان فقط یک هفته (کمتر از ده روز) طول میکشد، حکم روزه‌تان به این شکل است:
- مسافت شرعی (حدود ۲۱.۵ کیلومتر رفت و برگشت): اگر سفرتان به مقصدی است که مسافتش از محل سکونتتان به حد شرعی می رسد و قصد اقامت کمتر از ده روز دارید:
- قبل از ظهر سفر کنید: روزه بر شما واجب نیست و باید قضای آن را بعد از رمضان بگیرید (نظر مشترک خامنه ای، سیستانی، مکارم).
- بعد از ظهر سفر کنید: روزه‌تان صحیح است و باید آن را کامل کنید.
- کمتر از مسافت شرعی: اگر مسافت کمتر از ۲۱.۵ کیلومتر باشد، مسافر شرعی نیستید و باید روزه بگیرید.
- شغل یا وطن: اگر مقصد وطن اصلی‌تان باشد یا شغلتان سفر باشد (مثل راننده)، باید روزه بگیرید، حتی اگر یک هفته بمانید.
خلاصه: با یقین به اقامت یک‌هفته ای و مسافت شرعی، روزه در سفر واجب نیست و قضا دارد، مگر اینکه بعد از ظهر بروید که روزه‌تان درست است. به فتوای مرجعتان رجوع کنید.
۷. روزه مسافر در چه صورتی صحیح است؟
روزه مسافر در ماه رمضان در این صورت‌ها صحیح است:
- بعد از ظهر سفر کند: اگر روزه دار بعد از اذان ظهر از محل سکونتش خارج شود و به سفر برود، روزه اش درست است و باید آن را کامل کند (نظر مشترک خامنه ای، سیستانی، مکارم).
- قصد اقامت ده روز یا بیشتر: اگر در مقصد قصد ماندن ده روز یا بیشتر داشته باشد، مسافر شرعی نیست و باید روزه بگیرد.
- سفر به وطن اصلی: اگر مقصد وطن اصلی او باشد (محلی که قبلا زندگی دائمی داشته و هنوز تعلق دارد)، با ورود به آنجا حکم مسافر برداشته می شود و روزه واجب است.
- شغلش سفر باشد: اگر شغل فرد مسافرت باشد (مثل راننده یا خلبان)، در سفر هم باید روزه بگیرد.
- مسافت کمتر از شرعی: اگر مسافت سفر (رفت و برگشت) کمتر از ۲۱.۵ کیلومتر باشد، مسافر شرعی نیست و روزه واجب است.
نتیجه: روزه مسافر وقتی صحیح است که یا سفر بعد از ظهر شروع شود، یا شرایط مسافر شرعی (مسافت و اقامت موقت) نداشته باشد. به فتوای مرجعتان دقت کنید.
همچنین ببینید: چه بوهایی روزه را باطل می کند خامنه ای